Karadağ vergi sistemini size anlatmak istedik. Sizler için biraz uzun bir yazı olabilir fakat Karadağ ile ilgili uzun süreli düşünceleriniz var ise okumanızı bilgi sahibi olmanızı öneriyoruz.
Şayet aktif olmayan bir şirket kurulumu yaptıysanız yada yapmayı düşünüyorsanız çok da sizi ilgilendiren bilgiler değil.
Vergi Sistemi
2001 yılından bu yana yabancı yatırımcıları ve girişimcilere en uygun iş ortamını yaratmak için Karadağ vergi sistemin de çok önemli reformlar gerçekleştirdi. Yapılan reform ile birlikte hedeflenen yabancı yatırımcılara vergi sistemin daha cazip gelmesi ve sonrasın da yatırımların artması. Yine yapılan reform ile birlikte vergi sisteminin AB Direktifleri ve uluslararası standartlarla uyumlaştırıldı.
Son yıllarda, Karadağ Hükümeti vergi oranlarını önemli ölçüde azaltmış ve % 9’luk vergi oranıyla bölgedeki rekabet gücü en yüksek vergi sistemi olarak sınıflandırılmışken, % 9 olarak uygulanmakta olan kişisel ve kurumsal gelir vergisi oranlarında 2022 yılı başı itibarıyla önemli değişikliklere gitmiştir. Karadağ Hükümetince Kişisel Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Gelir Vergisi Kanununda yapılan, 31. 12. 2021 tarihli Karadağ Resmi Gazetesinde yayınlanan ve 01.01.2022 tarihinden itibaren geçerli hale gelen değişikliklerle Karadağ, artan oranlı vergilendirme sistemine geçmiş bulunmaktadır. Karadağ’da yerel (diğer bir deyişle belediyelerce uygulanan) kurumlar vergisi bulunmamaktadır.
– Dolaylı ve Dolaysız Vergiler
Bilindiği üzere, dolaylı vergiler ve sosyal güvenlik katkıları en kazançlı kamu gelirleri olarak görülmektedir. Karadağ Gelir ve Gümrük İdaresi’nin verilerine göre, 2021 yılının 21 Aralık tarihine kadar katma değer vergisi (KDV) bazında toplam brüt tahsilat 265,1 milyon Avro‘ya ulaşmıştır. 01 Ocak 2021 ila 21 Aralık 2021 tarihleri arasında Kişisel Gelir Vergisi bazında toplam gelir 171.32 milyon Avro, Kurumlar Gelir Vergisi ise 73.75 milyon Avro olarak gerçekleşmiştir.
Karadağ Gelir ve Gümrük İdaresi’ne göre aynı dönemde 31.03 milyon Avro imtiyazlardan, 19.48 milyon Avro emlak satış vergisinden ve 18.24 milyon Avro ise diğer gelirlerden toplanmıştır. Dolayısıyla söz konusu dönemde toplam 578,92 milyon Avro vergi tahsil edilmiştir. Primler söz konusu olduğunda, toplam tahsilat 512,72 milyon Avro olarak gerçekleşmiştir. (Emeklilik ve Sigortası Fonu (PIO) 317,81 milyon, Sağlık Sigortası Fonu 167,07 milyon, İstihdam Bürosu (ZZZ) 24,86 milyon ve İşgücü Fonu 2,98 milyon.) Vergi ve prim paylarının toplamını oluşturan toplam gelirler 1,09 milyar Avro olarak gerçekleşmiştir.
Gümrük gelirleri ise, 1 Ocak – 21 Aralık 2021 tarihleri arasında brüt 776,53 milyon Avro olmuştur. Gümrük gelirlerinde en büyük pay 495,83 milyon ile ithalatta KDV’ye aittir. Bundan sonra 250,88 milyon ile ÖTV, 27,43 milyon ile gümrük vergisi, 2,23 milyon ile kahve vergisi ve 148,17 bin Avro ile diğer gelirler yer almaktadır.
Vergi ve gümrük gelirlerinin toplamı 1 Ocak 2021 – 21 Aralık 2021 tarihleri arasında 1,87 milyar Avro olarak gerçekleşmiştir.
Temel Vergiler
Karadağ’da vergilerin yönetimi genel olarak Karadağ Hükümetine ait olmakla birlikte emlak vergileri yerel yönetimler tarafından tahsil edilmektedir.
Karadağ’da önemli vergi oranları sizler için araştırdık ve madde madde yayınladık
Kişisel Gelir Vergisi:
31.12.2021 tarihli Karadağ Resmi Gazetesinde yayımlanan Kişisel Gelir Vergisi Kanununda yapılan değişikliğe göre, 700 Avro’ya kadar olan kişisel gelirin (Brüt) vergiye tabi olmaması öngörülmüş olup, kişisel gelire dayalı olarak gerçekleşen 700,01 Avro ile 1.000 Avro arasındaki vergilendirilebilir gelir tutarı üzerinden %9; 1.000.01 Avro üzerindeki tutar için ise %15’lik vergi oranı belirlenmiştir.
Ayrıca, bağımsız faaliyetlere dayalı olarak gerçekleşen 8.400.01 Avro’dan 12.000 Avro’ya kadar olan vergilendirilebilir gelir tutarı üzerinden %9; 12.000.01 Avro üzerindeki tutarın ise %15 oranında vergiye tabi olacağı;
Vergi oranının, mülkiyet ve sermaye kazançları; spor faaliyetleri; telif hakları ve ilgili haklar, patentler ve ticari markalardan elde edilen gelirler için ise %15 olacağı belirlenmiştir.
Kurumlar Gelir Vergisi:
31.12.2021 tarihli Karadağ Resmi Gazetesinde yayımlanan Kurumlar Gelir Vergisi Kanununda yapılan değişikliğe göre, artan oranlı vergilendirme çerçevesinde, vergi oranları, kazancın 100.000 Avro’ya kadar olan kısmı için %9; 100.000,01 Avro’dan 1.500.000 Avro’ya kadar olan kısmı için %12 ( yani 9.000 Avro + 100.000.01 Avro’nun üzerindeki tutar için %12); 1.500.000.01 Avro üzeri tutar için %15 (yani 177.000 Avro + 1.500.000.01 Avro üzerindeki tutar için %15)’dir.
Katma Değer Vergisi:
Karadağ’da uygulanmakta olan Katma Değer Vergisi oranları % 21, % 7 ve % 0’dır.
– Gelir Vergisi
Gelirlerin vergilendirilmesi hem kurumsal hem de bireysel düzeyde yapılmaktadır. Progresif vergi
oranları 2016 yılından itibaren ortalama ücret olan brüt 720 Avro (net 480 Avro) sınır kabul edilerek,
bahse konu rakamın üstündeki gelirler için % 11’den, altında kalan gelirler için ise % 9 olarak
uygulanmaktayken, bu uygulama 1 Ocak 2020 tarihinde ortadan kalkmış olup, gelir vergisi tüm
gelirler için %9 olarak hesaplanmıştı.
Ancak, 31.12.2021 tarihli Karadağ Resmi Gazetesinde yayımlanan değişikliklerle gerek Kişisel Gelir
Vergisi ve gerekse Kurumsal Gelir Vergisi Kanununda önemli değişiklikler yapılmış ve artan oranlı
vergilendirme sistemine geçilmiştir. Buna göre:
-31.12.2021 tarihli Karadağ Resmi Gazetesinde yayımlanan Kişisel Gelir Vergisi Kanununda yapılan
değişikliğe göre, kişisel gelire dayalı olarak gerçekleşen 700 Avro’ya kadar olan gelirlerin (Brüt)
vergiye tabi olmaması, 700,01 Avro’dan 1.000 Avro’ya kadar olan gelir (Brüt) için vergi oranının
yüzde 9 olması ve 1.000,01 Avro’nun üzerindeki gelir (Brüt) için ise vergi oranının yüzde 9’dan
yüzde 15’e çıkarılması öngörülmüştür.
Ayrıca, bağımsız faaliyetlere dayalı olarak gerçekleşen 8.400.01 Avro’dan 12.000 Avro’ya kadar olan
vergilendirilebilir gelir tutarı üzerinden %9; 12.000.01 Avro üzerindeki tutarın ise %15 oranında
vergiye tabi olacağı;
Vergi oranının, mülkiyet ve sermaye kazançları; spor faaliyetleri; telif hakları ve ilgili haklar,
patentler ve ticari markalardan elde edilen gelirler için ise %15 olacağı belirlenmiştir.
-31.12.2021 tarihli Karadağ Resmi Gazetesinde yayımlanan Kurumlar Gelir Vergisi Kanununda
yapılan değişikliğe göre, artan oranlı vergilendirme çerçevesinde, kazancın 100.000 Avro’ya kadar
olan kısmı için yüzde 9, 100.000,01 ila 1.500.000 Avro’ya kadar olan kısmı için yüzde 12 ve
1.500.000,01 Avro’nun üzerindeki kazanç için ise yüzde 15 oranında vergi uygulanacaktır.
Stopaj Oranı:
Karadağ’da, Kurumlar Gelir Vergisi Kanunu uyarınca, aşağıda belirlenen Karadağ vergi mükellefleri
tarafından ödenen Karadağ kaynaklı gelirlere Stopaj Vergisi uygulanmaktadır:
– Karadağ sakinleri ve yurt dışı yerleşiklere (gerçek veya tüzel kişi) yönelik hisse senedi ve temettü
geliri,
– Yerleşik olmayan tüzel kişilere yönelik temettü ve sermaye kazançları, faiz, telif ve fikri mülkiyet
hakları, kira gelirinin yanı sıra danışmanlık, pazar araştırması ve denetim hizmetleri
Yasal stopaj oranı % 15 olup, brüt matraha uygulanmaktadır.
Stopaj vergi iadesi için gelir dağıtımı ödeme tarihinde başvurulmalıdır.
Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları, stopaj vergilerini azaltabilmekte ya da tamamen
kaldırabilmektedir. Yerleşik olmayan kişilerin anlaşmadan yararlanabilmeleri için, anlaşma yapılan
ülke ile ilgili vergi ikamet belgesi ve gelirler üzerindeki mülkiyet belgesini sunması gerekmektedir.
– Karadağ’ın Yaptığı Vergi Anlaşmaları
Karadağ, 21 Mayıs 2006 tarihinde kazandığı bağımsızlıkan sonra, Federal Yugoslavya Cumhuriyeti ve Sosyalist Federal Yugoslavya Cumhuriyetinde (Sırbistan – Karadağ) iken yürürlükte bulunan uluslararası anlaşmaları devam ettirmektedir. Özellikle AB üyesi olan devletler ile ikili işbirliğinin geliştirilmesi yönünde anlaşmalarının olmasına rağmen, geçmişte oluşan çifte vergi anlaşmaları da mevcuttur. Mevcut olanların yenilenmesinin yanısıra, yeni vergi anlaşmalarının (Yunanistan,İspanya, Lüksemburg, ABD) imzalanması da beklenmektedir.
Karadağ ile Vergi Anlaşması bulunan ülkeler şunlardır:
Almanya, Arnavutluk, Avusturya, Azerbaycan, Belarus, Belçika, Birleşik, Arap Emirlikleri, Birleşik Krallık, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Çin Halk Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İran, İrlanda, İsveç, İsviçre, İtalya, Kıbrıs, Kore,Kuveyt, Letonya, Macaristan, Makedonya, Malezya, Malta, Mısır, Moldova, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya Federasyonu, Sırbistan, Slovakya, Slovenya, Sri Lank,Türkiye, Ukrayna.
-Vergi İadesi ve Ödemeleri
Prensip olarak, vergi iadeleri, hem elektronik ve hem de basılı formatlarda Vergi Daireleri’ne teslim edilebilen resmi form yoluyla gerçekleştirebilmektedir. Eğer uzatılması için gerekçeli nedenler var ise, formun teslim tarihi normal tarihinden sonra 90 gün daha uzatılabilmektedir. Vergi mevzuatı, vergi iadesinin değiştirilme olasılığını tanımaktadır. Ancak, vergi iadesinin değiştirilmesi, normal
tarihinden sonra 10 gün içerisinde gerçekleştirilebilmektedir. Vergi ödemesi gönüllü ya da zorunlu olabilmektedir. Gönüllü ödemede, uygun para tutarı kamu geliri hesabına transfer edilmektedir. Gönüllü ödeme olmadığında, vergi makamları zorla tahsilat prosedürünü başlatmak hakkına sahiptir.
İtiraz
Genellikle, bir vergi mükellefi, vergi yetkilisinin kararlarına karşı itiraz hakkına sahiptir. Ancak, bu yasal yol vergi otoriteleri tarafından verilen tüm kararlar için geçerli değildir. Karar verildikten sonra 15 gün içerisinde itiraz edilebilir.
– Vergi Cezaları
Genel olarak, her vergi kanunu, ilgili kanun çerçevesinde cezaları da kapsamaktadır. Temel vergi cezalarına her vergi bazında aşağıda değinilmiştir.
KDV Kanununa Göre Cezalar
Aşağıdaki durumlarda, bir tüzel kişi aşağıdaki kabahatler nedeniyle 3.000 ila 10.000 Euro arasında bir para cezasına çarptırılır:
Ürünün alıcısına yani hizmet müşterisine fatura kesilmemesi; her satış noktasında fatura düzenleme ve alma yükümlülüğüne ilişkin bir bildirimin belirgin bir şekilde gösterilmemesi; yazar kasa aracılığıyla nakit ciro bildirilmemesi; KDV hesaplamasının öngörülen süre içinde teslim edilmemesi; özel bir prosedür kapsamında vergilendirme başvurusunun zamansız olarak sunulması; KDV hesaplamak ve ödemekle yükümlü olduğu faaliyetin başladığının, değiştirildiğinin veya durdurulduğunun Vergi Dairesine bildirilmemesi. Kanuna göre aşağıdaki durumlarda bir tüzel kişi 6.000 Euro ila 20.000 Euro arasında bir para cezasına çarptırılır:
KDV’nin, yükümlülük anında hesaplanmaması; KDV’nin tabandan hesaplanmaması; gerçekleştirilen ürün veya hizmet cirosu için fatura düzenlenmemesi ve faturanın kopyalarının saklanmaması; ürünün teslimi sırasında, yani hizmetin başka bir mükellefe ifası sırasında, faturada öngörülen verilerin belirtilmemesi; teslim edilen ürünler, yani vergi döneminde gerçekleştirilen hizmetler için düzenlenen faturalardan vergilendirilebilir ciro üzerinden hesaplanan tutar temelinde
KDV’nin hesaplanmaması veya yanlış hesaplanması; vergi döneminin bitiminden sonraki ayın 15’inde KDV’nin ödenmemesi.
Kişisel Gelir Vergisi Kanunu Göre Cezalar Aşağıdaki durumlarda 2.000 ila 20.000 Euro arasında para cezası verilir:
Gelir vergisinin hesaplanmaması, yanlış hesaplanması, askıya alınmaması veya her gelir ödemesi sırasında ödenmemesi; bir işveren olarak,Vergi Dairesine ve çalışana öngörülen süre içinde ödenen ve askıya alınan vergi hakkında verilerin veya bu tür kişisel gelirlerin, raporların ve hesaplama ile ilgili diğer kayıtların sunulmaması; işveren olarak, hesaplanan ve ödenen vergi ve katkı paylarına ilişkin bir raporun öngörülen süre içinde yetkili Vergi Dairesine sunulmaması. Kanunda sayılan bazı kabahatler ise kabahatin ağırlığına göre 1.000 Euro ila 6.000 Euro arasında ya da 500 ila 2.000 Avro arasında para cezasını gerektirmektedir. Kurumlar Gelir Vergisi Kanunu Göre
Cezalar
Tüzel kişi aşağıdaki durumlarda 1.000 Euro ile 20.000 Euro arasında para cezasına çarptırılır: Ödenen gelir üzerinden stopaj vergisinin hesaplanmaması, yanlış hesaplanması veya ödenmemesi; öngörülen süre içinde hesaplanan stopaj hakkında bir raporun sunulmaması; başvuruyu yaparken, ilişkili taraflarla yapılan işlem koşullarının “ulaşılmaz” ilkesine uygun olup olmadığının belirlenebileceği transfer fiyatlarına ilişkin belgelerin sunulmaması; Kanunun 40 ıncı maddesinde belirtilen başvuruyu yaptığında, transfer fiyatlarına ilişkin belgeye sahip olmaması ve talep üzerine talebin kendisine ulaştığı tarihten itibaren 45 gün içinde yetkili Vergi Dairesine vermemesi; Kanuna göre gelir vergisi hesaplanmaması; verginin hesaplandığı dönemin bitiminden itibaren üç ay içinde yetkili vergi dairesine elektronik olarak vergi beyannamesi verilmemesi; ödenmiş vergi belgesi ve muhasebe mevzuatına göre hazırlanmış gelir tablosu ve bilanço ile birlikte yetkili Vergi Dairesine başvurulmaması.
– Zaman Aşımı
Vergi toplama hakkı, verginin tespit edildiği yılın sonundan itibaren beş yıl içinde sona erer. Bu süre içinde faiz ve dava masraflarını tahsil etme hakkı da ortadan kalkar. Vergi toplama hakkının zaman aşımı, vergi dairesi tarafından üstlenilen herhangi bir resmi işlemle kesintiye uğrar. Zamanaşımı,mahkeme önündeki yargılama süresince veya vergi mükellefi gerçek kişinin sürekli olarak altı aydan fazla Karadağ dışında bulunması halinde işlemez. Mükellefin iflas takibinde olması halinde, zamanaşımı süresi, işlemin tamamlandığı tarihten itibaren altı ay uzatılır. Kabahatin işlendiği günden itibaren üç yıl geçmişse, kabahat kovuşturması başlatılamaz ve yürütülemez.
Fazla ödenen vergi borcunun iadesi hakkı, fazla ödemenin yapıldığı yılın sonundan itibaren üç yıl içinde zamanaşımına uğrar. Vergi tespit, tahsil ve iade hakkı, her zaman verginin belirleneceği, tahsil edileceği veya fazla ödemenin yapıldığı yılın sonundan itibaren 10 yıl içinde sona erer (Mutlak Zamanaşımı).
2.Kurumların Vergilendirilmesi
– Genel Vergi Mükellefleri Kurumlar vergisi mükellefleri anonim şirket, limited şirket, genel ortaklık, komandit, kamu kuruluşunun yanı sıra kooperatif veya mal satışından gelir elde edilen diğer tüzel kişiler olarak sayılmaktadır.
İkamet
Karadağ Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca aşağıda belirtilenler vergi mükellefleri olarak sayılmaktadır:
– Tam vergi mükellefi – Firma Karadağ’da kurulmuş ya da Karadağ’da yönetilmektedir.
– Dar vergi mükellefi – Firma Karadağ dışında kurulmuş, Karadağ dışında ya da Karadağ’daki birimi tarafından yönetilmektedir.
Tam vergi mükellefinin dünya çapındaki kârı üzerinde vergilendirme yapılırken, dar vergi mükellefinin vergilendirilmesi ise Karadağ kaynaklı gelir veya Karadağ’daki iş birimine uygulanmaktadır.
Daimi İşyeri (Permanent Establishment PE)
Karadağ Vergi Kanunu’nda Daimi İşyeri hakkındaki genel kurallar yer alıp, söz konusu kanun OECD Model Vergi Anlaşması’na göre yapılmıştır. Daimi İşyeri, yerleşik olmayan kişinin, söz konusu işyeri vasıtasıyla Karadağ’daki işlerini yürütmek amacıyla kullanılmaktadır.
İdari bina, şube, ofis, fabrika, atölye, maden yatağı veya doğal kaynakların değerlendirilmesini yapan tesise yerleşik olmayan kişi sahip ise, Daimi İşyeri mevcut demektir. İnşaat faaliyeti 6 aydan fazla faal ise, Daimi İşyeri olarak kabul edilmektedir. Eğer yerleşik olmayan kişi, Karadağ’da mal teslimi amacıyla kullanılan bir depolamaya sahipse, söz konusu yer Daimi İşyeri olarak kabul edilmemektedir.
– Kurumlar Gelir Vergisi Oranı
31.12.2021 tarihli Karadağ Resmi Gazetesinde yayımlanan Kurumlar Gelir Vergisi Kanununda yapılan değişikliğe göre, artan oranlı vergilendirme çerçevesinde, vergi oranları, kazancın 100.000 Avro’ya kadar olan kısmı için %9; 100.000,01 Avro’dan 1.500.000 Avro’ya kadar olan kısmı için %12 ( yani 9.000 Avro + 100.000.01 Avro’nun üzerindeki tutar için %12); 1.500.000.01 Avro üzeri tutar için %15 (yani 177.000 Avro + 1.500.000.01 Avro üzerindeki tutar için %15)’dir.
– Vergiye Tabi Gelir
Kurumlar gelir vergisi matrahı, Kurumlar Vergisi Kanunu hükümleri çerçevesinde UFRS’ye göre hesaplanan muhasebe karı olarak değerlendirilmektedir. Vergi yılı, yeni işe başlayan şirketler / faal olmayan şirketler hariç, takvim yılına tekabül eder. Farklı vergi yılının düzenlenmesi için herhangi bir yasal olanak yoktur.
Kurumlar Gelir Vergisi Kanuna göre vergiye tabi gelirler şunlardır:
1) Karadağ’da üretilen malların satışı;
2) Karadağ’da hizmetlerin sağlanması;
3) Bir mukim veya mukim olmayan kişiden Karadağ’daki işyeri aracılığıyla tahsil edilmesi halinde
faiz;
4) Yerleşiklerin ödediği temettüler ve kar payları;
5) Karadağ’da mülkiyet haklarının kullanılması;
6) Doğal kaynakların kullanımı;
7) Karadağ’da bulunan gayrimenkul ve gayrimenkul hakları;
8) Karadağ’da bulunan taşınmaz malların satışı;
9) Satıcısı Karadağ’da bulunuyorsa taşınır malların satışı;
10) Karadağ’da gerçekleşen risklere karşı sigorta.
– Giderlerin Vergiden Düşürülmesi ve Envanterin Değerlemesi
Genel olarak, iş amaçlı yapılan belgelenmiş giderler Kurumlar Gelir Vergisinden düşülebilmektedir.
Ancak, aşağıdaki hususlara kurumlar vergisi muafiyeti uygulanamaz:
– Verginin geç ödemesi için faiz cezası,
– Ticari amaçlı olmayan belgelenmemiş giderler,
– Kâr içinde çalışanların payı ile ilgili ödemeler,
– Para cezası ve diğer cezalar;
– Yurtdışı yerleşiklere ödenen faiz (eğer uygulanan faiz oranı piyasa faiz oranından yüksek ise),
– Yurtdışı yerleşiklerin merkez ofisine ödenen Daimi İşyeri’nin idari giderleri,
– Aynı zamanda kreditör olan işletmelerin şüpheli alacaklarının karşılıkları,
– Siyasi partilere yapılan bağışlar.
Aşağıdaki giderler kısmen düşülebilenler olarak kabul edilir:
– Sağlık, eğitim, bilimsel, dinsel, kültürel, spor ve insani amaçlar için yapılan giderlerin yanı sıra
çevrenin korunması için toplam gelirlerinin % 3,5’ine kadar kabul edilen giderler,
– (Siyasi partiler hariç), profesyonel derneklere ödenen üyelik ücretleri, toplam gelirlerin % 0.1’ine
kadar düşülebilmektedir,
– Eğlence giderleri, toplam gelirlerin % 1‘ine kadar düşülebilmektedir,
18
– Gider olarak kabul edilen jübile ödülleri ve işten çıkarma tazminatı, İş Kanunu tarafından
öngörülen tutara kadar düşülebilmektedir,
– Bankalar ve sigorta şirketleri tarafından yapılan karşılığın çalışmalarını düzenleyen mevzuat
tarafından öngörülen miktarı geçmemek üzere Kurumlar Gelir Vergisi düşülebilmektedir.
– Broker ve bayilerin özel riskler karşılığı, Menkul Kıymetler Kanunu ile öngürülen tutara kadar
düşülebilmektedir,
– Eğer muhasebe mevzuatı uyarınca hesaplama yapılırsa, yenilebilir doğal kaynakların karşılığı,
mal ve hizmetlerin (garanti süresi) satışı için garantiler ve mahkeme zabıtları beklenen
kayıplardır. (“hassas anlaşmalar”).
Envanterin değerlemesi ise satılan mal ve malzeme maliyeti, ağırlıklı ortalama maliyet yöntemi veya
FİFO maliyet yöntemi uygulanarak vergiden düşülebilmektedir.
– İlişkili Taraf İşlemleri
Transfer ücretleri ilişkili taraf işlemlerinde değerlendirilen fiyatlar olarak tanımlanmaktadır. Bir vergi
mükellefi, uygunluk ilkesi uyarınca ilişkili taraflar arasındaki işlemleri ifşa etmek zorundadır.
Transfer fiyatları ve emsal fiyatları arasındaki fark kurumlar vergisi matrahına dahil edilmektedir.
İlişkili taraf, vergi mükellefi ile özel ilişkisi olan ve onların arasındaki karşılıklı işlemlerine ekonomik
etkisi olan herhangi bir varlık olarak kabul edilmektedir. Mevzuata göre, eğer varlık aşağıda belirtilen
bir konuma sahip ise, tarafların ilişkili olduğu varsayılmaktadır:
– Şirkette en az %10 payı / hissesi var ise,
– Başka bir şirketi temsil eden bir varlıkta (kurumda) doğrudan veya dolaylı en az %10 hissesi /
payı var ise,
– Doğrudan / dolaylı şirket üzerinde hakimiyeti var ise veya veya iş kararları üzerinde önemli
etkiye sahip ise,
– Üçüncü şirket üzerinden iki şirket tarafından doğrudan / dolaylı kontrole sahip ise (eğer
kontrölü şirkette bu iki şirketin oy hakkı en az % 10 ise).
3.Gerçek Kişilerin Vergilendirilmesi
Karadağ vatandaşları, dünya çapında elde ettikleri kazançların vergilerini ödemekle yükümlüdür.
Karadağ vatandaşı olmayan kişiler ise Karadağ kaynaklı gelirleri üzerinden vergi öderler.
Tam Vergi Mükellefi
Karadağ’da tam mükellef olarak aşağıda belirtilen bireyler kabul edilmektedir:
– Karadağ’da ikameti, işyeri veya menfaati olan kişi,
– Bir mali yılı içinde en az 183 gün boyunca Karadağ’da kalan kişi,
– Yurt dışında görevlendirilen ve Karadağ’lı gerçek ya da tüzel kişi veya uluslararası örgüt için
ticari faaliyette bulunun kişidir.
Bir Karadağ’lı şirket veya girişimci tarafından elde edilmiş olan yabancı geliri, Karadağ’da belirlenen
süreler içerisinde Vergi Dairesinde kayıt altına alınmalıdır.
– Kişisel Gelir Vergisi Oranı
31.12.2021 tarihli Karadağ Resmi Gazetesinde yayımlanan Kişisel Gelir Vergisi Kanununda yapılan değişikliğe göre, kişisel gelire dayalı olarak gerçekleşen 700 Avro’ya kadar olan gelirlerin (Brüt)vergiye tabi olmaması, 700,01 Avro’dan 1.000 Avro’ya kadar olan gelir (Brüt) için vergi oranının yüzde 9 olması ve 1.000,01 Avro’nun üzerindeki gelir (Brüt) için ise vergi oranının yüzde 9’dan yüzde 15’e çıkarılması öngörülmüştür.
– Vergiye Tabi Gelirler
Kişisel Gelir Vergisi Kanuna göre vergiye tabi gelirler aşağıda sıralanmıştır:
1) Kişisel gelir;
2) Bağımsız faaliyetler;
3) Mülkiyet;
4) Sermaye;
5) Sermaye kazançları;
6) Spor faaliyetlerinden elde edilen gelir;
7) Telif haklarından ve ilgili haklardan, patentlerden, ticari markalardan ve bağımsız kültür
uzmanlarının gelirlerinden elde edilen gelir.
-Kişisel Gelir Vergisinden Kısmi Muafiyet
Kişisel gelir vergisinin bir kısmının ödenmesinden muafiyet, bir çalışanın, Karadağ’daki ortalama aylık maaşından daha yüksek olmayan maaşına, 2021’de %90; 2022’de %60; 2023’te %30 olarak uygulanır.
– İstihdam Geliri
İstihdam geliri, bireyin istihdamı adına ödenen tüm gelirleri kapsamaktadır (maaşlar, emeklilik maaşları, ayni gelirler, sigorta primleri, vergiye tabi olmayan asgari ödüller vs.) İstihdama benzer diğer kişisel hizmetlerden elde edilen gelir (geçici / yarı zamanlı istihdam ve benzeri) istihdam geliri olarak kabul edilmektedir.
Çalışanlar, vergi mükellefleri olarak kabul edilmektedir. İşveren, kendi çalışanları adına kişisel gelir vergisinin hesaplamasından sorumludur. Brüt maaşa ilaveten maaş dışında verilen haklar vergi matrahı olarak kabul edilmektedir.
– Bağımsız Faaliyetlerden Elde Edilen Gelirler
Bağımsız faaliyetlerden elde edilen gelirler, ticari faaliyet ve/veya mesleki ve entellektüel hizmetler ve diğer faaliyetleri sağlayarak gerçek kişi tarafından elde edilir. Vergi matrahı, gerçek kişi vergi mükellefi (individual taxpayer) tarafından gerçekleştirilen kâra eşittir. Vergiye tabi kârlar aşağıdaki gibidir:
– Muhasebe kârı, muhasebe kayıtları işlemlerini yapan mükelleflere yönelik hazırlanan Kurumsal Gelir Vergisi Kanunu uyarınca ayarlanmıştır.
– Muhasebe kayıtlarını tutmayan vergi mükellefleri için toplam gelirlerin standart giderleri %30 oranında azalmıştır.
– Mülkiyet ve Mülkiyet Hakları Geliri
Aşağıdaki mülkiyet haklarından elde edilen gelirler kişisel gelir vergisine tabidir:
– Taşınır ve taşınmaz malların kira geliri,
– Sınırlı bir süre için telif hakları, sınai mülkiyet ve diğer mülkiyet haklarının transferinden elde edilen gelir.
Vergi matrahı, vergi mükellefi tarafından gerçekleştirilen brüt gelir ve giderlerin arasındaki farkı teşkil etmektedir. Vergi mükellefi, eğer fiili maliyetleri doğrulayamaz ise % 30 standart maliyeti (turistik amaçlı kayıtlı gayrimenkul kira gelirleri için 50%) hakkına sahiptir.
Şirket veya kayıtlı girişimci, gerçek kişi vergi mükelleflerine ödenen gelirden vergi kesintisi yapmakla yükümlüdür. Alternatif olarak, vergi, yıllık vergi beyannamesi ibrazı üzerine bireysel vergi mükellefi tarafından doğrudan ödenmektedir.
– Sermaye Geliri
Kişisel Gelir Vergisi Kanununa göre, faiz geliri, yönetim kurulu üyeleri ve çalışanları tarafından gerçekleştirilen kârdan para veya hisse olarak paylar; sermaye sahipleri ve ortak sahipleri tarafından özel ihtiyaçları için mülk ve hizmetlerin kullanımından elde edilen gelir, temettüler ve kar payları, sermayeden elde edilen gelir olarak kabul edilir. Sermaye şirketinin yönetim kurulu üyeleri ile çalışanlarının tercihli koşularla satın aldıkları veya elde etikleri sermaye payları ve katılımları da sermayeden elde edilen gelirler temelinde sermaye geliri sayılır. Sermayeden vergiye tabi gelir belirlenirken, maliyetler muhasebeleştirilmez. Kısacası, sermaye geliri, yönetim ve çalışanlar tarafından elde edilen faiz geliri ve kar ortaklığı / katılımı (profit participation) (ikisi de nakit para veya hisse) olarak tanımlanmaktadır. Vergi matrahı, kazanılan gelirin brüt miktarını teşkil etmektedir. Öte yandan, Karadağ kurumsal vergi mükellefi tarafından mükelleflere dağıtılan (tam ve dar mükellefin her ikisi de) temettü ve kar payları stopaj vergisine tabidir.
– Sermaye Kazançları
Sermaye kazancı, Kişisel Gelir Vergisi Kanunu uyarınca, satın alma ve satış fiyatı arasındaki olumlu farkı teşkil etmektedir. Eşler arasındaki mülkiyet devri ve vergi mükellefinin ikamet yeri olarak kullandığı gayrimenkul satışına sermaye kazancı vergisi uygulanmamaktadır. Ayrıca, ebeveynler ve çocuklar arasındaki mülkiyet transferi vergiden muaf tutulmaktadır.
– Vergiye Tabi Olmayan Gelirler
Devlet emekli maaşları, belirli yasal yardımları, tazminat ödemeleri, nafaka, belirli hediye çeşitleri ve maddi devlet yardımı Karadağ kişisel gelir vergisinden muaftır. Kişisel Gelir Vergisinden Kısmi Muafiyet Kişisel gelir vergisinin bir kısmının ödenmesinden muafiyet, bir çalışanın, Karadağ’daki ortalama aylık maaşından daha yüksek olmayan maaşına, 2021’de %90; 2022’de %60; 2023’te %30 olarak
uygulanır.
– Sosyal Güvenlik Katkıları
01.01.2022 tarihinden önce çalışan için %8,5 %işveren için %2,3 oranında zorunlu sosyal güvenlik katkısı ödenmekteydi. 31.12.2021 tarihli Karadağ Resmi Gazetesinde yayımlanan Zorunlu Sosyal Güvenlik Katkıları Kanununda yapılan değişiklikle işçi ve işverene ait sözkonusu sağlık fonu kesintisi kaldırılmıştır (çalışan için %8,5 %işveren için 2,3). Sosyal güvenlik katkıları brüt maaş üzerinden hesaplanmaktadır.
Çalışan tarafından ödenen sosyal güvenlik katkıları şunlardır:
– Emeklilik ve sakatlık sigorta primi: % 15
– İşsizlik sigortası: % 0,5.
İşveren tarafından ödenen sosyal güvenlik katkıları ise aşağıdadır :
– Emeklilik ve sakatlık sigorta primi: % 5,5
– İşsizlik sigortası: % 0,5
– İşçi Fonu: % 0,2
– Belediye Vergisi (ek vergi) % 15 (Podgorica and Cetinje belediyeleri ) diğer belediyeler için % 13
(ödenen gelir vergisi üzerinden hesaplanmaktadır).
– Ticaret Odasına Ödenen : % 3
– Sakatlık Fonu : %2
– Dar Mükelleflerin Vergilendirilmesi
Dar mükelleflerin vergilendirilmesi, Karadağ’daki sabit işyeri yoluyla Karadağ kaynaklı gelirlerine uygulanmaktadır. Karadağ’da daimi işyerine sahip olmayan dar mükelleflerin, Karadağ kaynaklı menfaat, telif ücretleri ve gayrimenkul kiralama ücretleri vergilendirilmektedir.
– Stopaj Mükellefi
İşveren (“stopaj mükellefi) tarafından çalışanlara ödenen tüm ücretlerde gelir vergisi ve sosyal güvenlik katkılarına stopaj uygulamalıdır. Mevcut kurallar altında, stopaj mükellefi olarak davranılması, Karadağlı tüzel kişiler, bireysel girişimciler ve Karadağ’da bulunan şube ile yabancı tüzel kişilerin sorumluluğundadır.
5. Katma Değer Vergisi
Karadağ, 2003 yılı Nisan ayında satış vergisi sistemini değiştirmiştir. Karadağ’ın KDV uygulamalarının temel ilkeleri, AB Direktifi kuralları ile uyumludur. Katma Değer Vergisi Kanununa göre, Mallar %21 oranında genel (01.01.2018 öncesinde %19 olarak uygulanmaktaydı) KDV oranına tabi tutulurken, indirilmiş KDV oranı %7 ve % 0 ile özel mal ve hizmetlere uygulanmaktadır. – Genel KDV oranı %21’dir (01.01.2018 öncesinde %19 olarak uygulanmaktaydı). – % 7 (insan tüketimine yönelik temel ürünler – ekmek, un, süt ve süt ürünleri, bebek maması, yağ,sıvı yağ, et, yumurta ve şeker-; ders kitapları ve öğretim yardımcıları; otellerde, motellerde, turistik yerleşim yerlerinde, pansiyonlarda, kamplarda, turistik apartmanlarda ve villalarda konaklama hizmetleri; catering hizmeti verilen restoran ve tesislerde yemek, şişelenmiş içme suyu ve alkolsüz gazsız içeceklerin hazırlanması ve sunumu hizmetleri; ikram hizmetlerinin verildiği tesislerde alkollü içecekler, şeker ilaveli gazlı içecekler ve kahve dışındaki yiyecek, içecek ve içeceklerin hazırlanması ve sunumu hizmetleri; şişelenmiş su hariç içme suyu; KDV istisnası öngörülmüş olanlar hariç sinema ve tiyatro gösterileri, konserler, müzeler, panayırlar, eğlence parkları, sergiler, hayvanat bahçeleri ve benzeri kültür ve spor etkinlikleri için bilet üzerinden alınan hizmetler vb.)
– % 0 (ihracat; beş ve daha fazla yıldızlı konaklama tesislerinin inşaat ve ekipmanı için gerekli mal ve hizmetler; 10 MW üstünde elektrik üreten enerji tesisleri; yatırım değeri 500.000 Avro’yu aşan gıda üretim tesisleri ve serbest bölgelerdeki malların tedariği; diplomatik temsilcileri ve uluslararası kuruluşlar tarafından kullanılan mal ve hizmetler; geçici ithal mallarına yapılan hizmetler; Karadağ Sağlık Sigortası Fonu tarafından hastalara verilen ve finanse edilen ilaçlar / tıbbi cihazlar; uluslararası hava ve deniz taşımacılığı ile ilgili mal ve hizmetlerin temini vb.)
– Katma Değer Vergisinin Kapsamı
Mal Tedariği (Tedarik yeri) Malın tedarik yeri için kurallar malların satışı için de geçerlidir. Mallar sevk edildiyse, sevk anında malların bulunduğu yer; mallar tedarikçi veya tedarikçi adına diğer kişi tarafından yüklendiyse, malların yüklendiği yer; malların satışı sevk olmadan yürütüldüyse, tedarik zamanında malların bulunduğu yer; ısıtma, soğutma ve iklimlendirme sistemlerinde kullanılan elektrik enerjisi, gaz ve enerjinin alındığı yerdir.
Hizmetler
Hizmet sunulan kişi tarafından faaliyetlerin yürüttüldüğü yer veya daimi işyeri üzerinde hizmetlerin verildiği yer hizmetlerin tedarik yeri olarak kabul edilmektedir. Genel “tedarik yeri” kuralının istisnaları ayrıca belirtilmiştir.
Malların İthalatı
İthalat yeri Karadağ topraklarına giriş noktasıdır. – Vergi Matrahı (KDV) KDV matrahı, mallar / hizmetler satışından vergi mükellefi tarafından alınanların (nakit/mal/hizmet) yanı sıra geri ödenmez vergiler dahil olmak üzere (Örneğin gümrük, özel tüketim vergileri) ve
doğrudan maliyetler (komisyonlar, ambalaj maliyeti, ithalat durumunda nakil) göz önüne alınarak hesaplanmalıdır. Eğer ödenen nakit para değilse, KDV matrahı alınan malların/hizmetlerin piyasa değeri olarak kabul edilmektedir.
– Geri Alınamayan Girdi KDV’si (Non-recoverable input VAT)
Vergi mükellefleri, genellikle, %0 ve diğer KDV oranlarında vergilendirilen malların giriş KDV’sini geri kazanma hakkına sahiptir. Genel kurallar altında, aşağıda belirtilen mallarda, vergi mükelleflerinin giriş KDV’sinin indirim hakkı yoktur:
KDV’den muaf mallarının yapılması için kullanılan mal ve hizmetler, Karadağ dışında malların yapılması için kullanılan mal ve hizmetler (eğer söz konusu mallar için Karadağ’da KDV’den muafiyet sağlandıysa). Ayrıca, KDV Kanunu uyarınca aşağıdaki hususlarda giriş KDV’si geri alınamaz: Spor ve rekreasyon amaçlı deniz araçları, binek araçları, motosikletlerin yanı sıra yakıt, yağ ve söz konusu mallar için yedek parçaları ve ilgili hizmetler için giriş KDV’si, eğlence işinden giriş KDV’si.
– KDV Kaydı (Gönüllü veya zorunlu KDV kaydı)
Karadağ’da KDV Kaydı gönüllü ya da zorunlu olabilmektedir. Gönüllü KDV kaydı küçük vergi mükellefi olarak adlandırılan kişiler için mümkündür (son 12 ay içerisinde elde edilen cirosu 30.000 Avro’dan az olan işletmeler). Kayıt yapıldığında, şirket tarafından en az 3 yıl süreyle kayıt sildirme başvurusu yapılamaz. KDV kaydı 12 aylık süre içinde, KDV kaydı üzerinden ciro toplamı 30.000 Avro olan işletmeler için zorunludur. (01.01.2022 tarihinden önce 18.000 Avro olarak uygulanan ciro toplamı tutarı 31.12.2021 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan KDV Kanununda yapılan değişiklikle 01.01.2022 tarihinden itibaren 30.000 Avro’ya yükseltilmiştir.)
– Muhasebe Gereksinimleri
Vergi mükellefleri, kendi muhasebe kayıtlarında, KDV’nin değerlendirilmesi konusunda yeterli bilgi sağlamalıdır. Yani, muhasebe kayıtlarında aşağıda belirtilen bilgiler bulunmalıdır: Toplam KDV’ye tabi olan mallar, ödenen giriş ve çıkış KDV tutarı, KDV iadesi, KDV
mükellefinden alınan ve verilen faturaların yanı sıra ithal edilen malların kaydı yapılmalıdır.
– Fatura Gereksinimleri ve E-fiskalizasyon (Elektronik Vergilendirme)
KDV Kanununa göre vergi mükellefi tarafından düzenlenen faturanın aşağıda belirtilen bilgileri içermesi gerekir:
– İsim, adres ve vergi mükellefi / fatura verenin KDV numarası,
– Yer, veriliş tarihi ve fatura numarası,
– Vergi mükellefi / fatura alıcı adı ve adresi,
– Teslim edilen malların miktarı ve tipi ya da hizmetlerin tipi ve hacmi,
– Mal veya hizmetlerin satış tarihi ve avans ödemeleri miktarı,
– Vergiye tabi matrah tutarı,
– Uyguanan vergi tutarı;
– Hesaplan KDV tutarı;
– Mühür ve imza;
– Vergi muafiyeti ile ilgili uygun bir not (varsa).
E-fiskalizasyon: 31.07.2019 tarihli Resmi Gazete yayınlanan Ürün ve Hizmet Ticaretinde Vergilendirme Kanunu’na göre 1 Ocak 2020 tarihinde uygulanmaya başlanması gereken Elektronik Vergilendirme uygulaması daha sonraya ertelenmiş ve 01.06.2021 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Elektronik vergilendirme, nakdi ve gayri nakdi tüm kesilen faturaların Karadağ Vergi Dairesi veri
tabanına kaydedilmesini öngörmektedir. Kanuna göre fiskalizasyon, ürün ve hizmetlerin cirolarına ve mali hesaplarına ilişkin verilerin kalıcı bir internet bağlantısı ile gerçek zamanlı olarak gelirlerin tahsilinden sorumlu İdari organa ibraz edilmesini içermektedir. Buna göre, mükellef, mal ve hizmet ticaretine ilişkin her bir mali faturayı düzenlerken, elektronik imza ile imzalayarak ve sabit bir internet bağlantısı kullanarak gerçek zamanlı olarak İdareye sunar. Malileştirme yükümlüsü, her bir elektronik ödeme cihazının o güne ait nakit depozitosu hakkında iş gününün başında, yani işe başlamadan ve fatura düzenlemeden önce Yönetim’e bilgi vermekle yükümlüdür. Kanunda hesabın benzersiz kimlik kodu (karekod) olmadan faturaların hangi şartlarda düzenlenebileceği detaylı olarak belirtilmiştir. Buna göre, internet bağlantısının geçici olarak kesilmesi ya da internet bağlantısı ve kurulumu mümkün olmayan bir bölgede faaliyet gösterilmesi hallerinde benzersiz kimlik kodu olmadan düzenlenebilecek faturalara ilişkin usuller ve bu faturaların daha sonra kare kodlu faturaya dönüştürülmesine ilişkin detaylara Kanunda yer verilmiştir. Katma Değer Vergisini düzenleyen kanunun öngördüğü veriler dışında, Ürün ve Hizmet Ticaretinde Vergilendirme Kanunu’na göre elektronik fatura aşağıdaki verileri içerir: Fatura numarası: faturanın düzenlenme zamanı (saat ve dakika); belirlenen mali hizmet operatörü; vergi mükellefinin kimlik kodu; hesabın benzersiz kimlik kodu; ödeme yöntemi (nakit, ödeme kartı, banka hesabından para transferi, diğer); ödemenin faturanın düzenlendiği tarihte yapılmamış olması
durumunda son ödeme tarihi; nakdi olmayan ödemelerin vergilendirilmesi yani malileştirmenin vergi mükellefleri arasında gerçekleştirilmesi durumunda alıcının vergi kimlik numarası.
– KDV Dönemi ve KDV Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmesi
KDV dönemi bir takvim ayıdır. Aylık KDV yükümlülüğü, aylık KDV iadesi teslim tarihine kadar yapılması gerekmektedir (Örneğin takvim ayının sonundan itibaren 15 gün içinde).
– Fazla Ödenen KDV İadesi
Vergi mükellefi, çıkış KDV veya gelecekteki KDV yükümlülüklerine karşı değerlendirilen KDV kredi ofseti üzerinden fazla ödenen KDV iadesi için başvuruda bulunabilmektedir. KDV iadesi dönemi KDV iadesi talebinin teslim tarihinden itibaren 60 gündür.
VERGİ DAİRESİ VE DENETİM
-Vergi Daireleri
Vergi Dairesi Kanunu uyarınca, Vergi ve diğer kanununa göre vergi ödemesine tabi tutulan kişiler vergi mükellefi olarak sayılmaktadır. Söz konusu Kanuna göre, vergi mükellefi, tüzel kişi, tüzel kişinin parçası, örgüt, girişimci ve Karadağ Vergi Kanunu uyarınca davranmak zorunda olan gerçek kişidir. Yani, Karadağ’da Ticari İşletmeler Kanunu’na göre kar elde etmek amacıyla kurulmuş ve faaliyetini Karadağ’da sürdüren tüzel kişi, Karadağ’da yürürlükte olan Vergi ve diğer Kanunlara göre kendi iş faaliyetlerini uyumlaştırmak zorundadır. Karadağ’da kurulmuş olan şirket vergi mükellefi statüsüne sahip olup, diğer Karadağ’lı şirketler gibi, Kanunlara göre vergi ve sosyal güvenlik katkı ve primlerini ödemek zorundadır. Karadağ’da 15 Nisan 2021 tarihinden önce Karadağ Vergi Dairesi ve Karadağ Gümrük İdaresi ayrıyken bu tarihten itibaren Karadağ Gelir ve Gümrük İdaresi kurulmuştur. Dolayısıyla Karadağ’da tek bir Vergi İdaresi (Gelir ve Gümrük İdaresi) bulunmakta olup, şubeleri aşağıda isimleri verilen belediyelerde yer almaktadır:
Şayet buraya kadar okumuş ve anlamaya çalıştıysanız mutlaka bu ülkede başarılı olmanın ilk adımını atmış durumdasınız. Baya uzun bir bilgilendirme yazısı olmasına rağmen buraya kadar okumuş olmanız sizin ve fikirlerinizin ne kadar önemli olduğunu ve fikirlerinize düşüncelerinize ne kadar önem verdiğinizi gösteriyor.
Sirketkaradag.com sitemiz de Karadağ ile alakalı onlarca makale bulabilirsiniz. Sizleri her konuda doğru bilgilendirmek adına bildiklerimizi paylaşıyoruz. Şirketimiz ile çalışmak zorunda değilsiniz. Amacımız sizleri doğru şekilde bilgilendirmek ve aldığınız kararları uygulama aşamasına getirmeden fikir sahibi olmanız.
